Dr. Ahmet KAVAK /Yeminli Mali Müşavir
I. KONU
Ticari kazancın tespitinde gider olarak indirilmesi mümkün olan ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nda (m.40/Birinci F.-1 ve 5 bentlerinde) yer alan giderlerin belirli bir tutarının 7194 sayılı Kanununla (m.13) yapılan düzenlemeyle gider olarak yazılamayacağı hüküm altına alınmıştır.
İşte bu yasal düzenleme ile, ticari kazancın tespitinde gider olarak indirimi kısıtlanan tutarlara ilişkin ödenen / yüklenilen Katma Değer Vergisinin indirim konusu mu yapılacağı yoksa kanunen kabul edilmeyen gider olarak mı yazılacağı hususu bu yazımızın konusunu oluşturmaktadır.
II. 7194 sayılı Kanun’un (m.13) ile indirimi kısıtlanan giderler
07.12.2019 tarih ve 30971 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve 01.01.2020 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemi gelir ve kazançlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe giren 7194 sayılı Kanun’un 13 üncü maddesiyle, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun “İndirilecek giderler” başlıklı 40 ıncı maddesinin birinci fıkrasının;
a) (1) inci bendine eklenen parantez içi hükümle; “(Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerinin her birine ilişkin aylık kira bedelinin (2025 yılı için) 37.000.– Türk lirasına kadarlık kısmı gider olarak dikkate alınabilir.)”,
b) (5) inci bendine eklenen parantez içi hükümle; “(Şu kadar ki, faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, binek otomobillere ilişkin giderlerin en fazla %70’i indirilebilir.)”
düzenlemesi yapılarak, binek otomobillerin kiralanmasında her bir araç için aylık kira tutarının (2025 yılı için) 37.000.- TL’yi aşması durumunda aşan kısım ile binek otomobillerine ilişkin tüm giderlerin %30’u kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınmaktadır.
İşte, ticari kazancın tespitinde gider olarak indirilebilen binek otomobillerinin aylık kira bedellerinin (2025 yılı için) 37.000.- TL’yi aşan kısmı ile binek otomobillerine ilişkin olarak yapılan her türlü giderlerin %30’unun belirtilen yasa ile kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınması, Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 30 uncu maddesinin (d) bendinde bahsedilen “Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarına göre kazancın tespitinde indirimi kabul edilmeyen giderler” mahiyetinde olmadığından yasal düzenleme ile kazancın tespitinde indirimi kısıtlanan bu giderlere ilişkin olarak ödenen katma değer vergisinin indirim konusu yapılması gerekmektedir.
Bu konuya benzer bir uygulama olarak finansman gider kısıtlamasında, kısıtlamaya tabi finansman giderlerinin %10’ u kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınmakta ve bu kanunen kabul edilmeyen %10 gidere ilişkin katma değer vergisinin indirim konusu yapılabileceği, 03.06.2021 tarihli ve 31500 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Katma Değer Vergisi Uygulama Genel Tebliği’nde değişiklik yapılmasına ilişkin 34 sıra nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği’nde (m.9) aşağıdaki gibi açıklama yapılmıştır:
“Bununla birlikte, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 41 inci maddesinin birinci fıkrasının 9 numaralı bendi ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendindeki gider ve maliyet unsurlarından bir kısmının indiriminin kabul edilmeyeceğine yönelik düzenleme 3065 sayılı Kanunun 30/d maddesi hükmü ile paralellik arz etmemektedir. Doğrudan işletmenin faaliyetiyle ilgili olan bu giderler için yüklenilen KDV’nin indirim konusu yapılamaması, KDV’nin temel prensibi olan işle ilgili giderler için yüklenilen vergilerin mükellef üzerinde kalmaması prensibi ile de çelişmektedir.
3065 sayılı Kanunun 29/5 inci maddesinin verdiği yetki çerçevesinde 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 41 inci maddesinin birinci fıkrasının 9 numaralı bendi ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendi kapsamında gider ve maliyet unsurlarından indirimi kabul edilmeyen kısma ilişkin 3065 sayılı Kanunun 30/d maddesi hükmünün uygulanmaması uygun görülmüştür.”
Bu emsal uygulamaya parelel olarak Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 30/d maddesinde yer verilen kanunen kabul edilmeyen giderler ile; yukarıda belirtilen ve Gelir Vergisi Kanunu’nun 40/1 ve 40/5 inci maddeleri kapsamında kazançtan indirimi kısıtlanan kanunen kabul edilmeyen giderlerin aynı mahiyette olmadıkları nedeniyle, söz konusu kanunen kabul edilmeyen giderlere ilişkin Katma Değer Vergisi indirim konusu yapılabilecektir.
Bu belirlemeler çerçevesinde vergi idaresince düzenlenen Katma Değer Vergisi Genel Tebliği ile Gelir Vergisi Kanunu’nun 40/1 ve 40/5 inci maddesinde indirimi kısıtlanan kanunen kabul edilmeyen giderlere ilikin Katma Değer Vergisi’nin 34 seri No.lu Genel Tebliğ’in 9 uncu maddesi hükmünün aynen uygulanması gerektiği açıklamasının yapılması yerinde olacaktır.
III. SONUÇ
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 40/1 ve 40/5 No.lu bentlerinde yer verilen ve kiralanan binek otomobillerin herbirinin aylık kira bedelinin 2025 yılı için 37.000.- TL’yi aşan kısmı ile binek otomobiller için yapılan her türlü giderin %30’u oranındaki kanunen kabul edilmeyen giderler, 34 seri no.lu Katma Değer Vergisi Kanunu Genel Tebliği’nin 9 uncu maddesinde belirtildiği üzere, Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 30/d maddesinde belirtilen kanunen kabul edilmeyen gider mahiyetinde olmadığından, söz konusu kanunen kabul edilmeyen gidere ilişkin Katma Değer Vergisinin indirim konusu yapılması mümkündür.
Bunun için vergi idaresinin 34 No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği’nde yapılan açıklamaların benzeri olduğu, uygulamanın bu Tebliğ kapsamında Katma Değer Vergisinin indirim konusu yapılabileceği yönünde veya yeni bir tebliğ ile benzer açıklamanın yapılmasının yerinde olacağı düşüncesindeyiz.