Prof.Dr.Ahmet AK
“Yiyecek ve İçecek Hizmeti Faaliyetlerinde Bulunan İşletmelere Koronavirüs Salgını Nedeniyle Verilecek Ciro Kaybı Desteği Hakkında Karar”’ın yürürlüğe konulmasına ilişkin 3506 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı 6.2.2021 tarih ve 31387 sayılı Resmî Gazete’de yayımlandı.
Karar’da Koronavirüs (Covid-19) salgını nedeniyle, faaliyetleri kısıtlanan ve bu nedenle zarar gören yiyecek ve içecek hizmeti faaliyetlerinde bulunan işletmelere verilecek ciro kaybı destek ödemelerine ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.
İşletmeler tarafından bir takvim yılının ilgili dönemine ilişkin olarak vergi dairelerine verilen katma değer vergisi beyannamelerinin “Teslim ve Hizmetlerin Karşılığını Teşkil Eden Bedel (aylık)” satırlarında yer alan tutarların toplanması suretiyle bulunan tutar ödemelerde esas alınacak ciro olarak kabul edilecektir.
Ciro kaybının hesabında, 2020 takvim yılına ilişkin cironun 2019 takvim yılındaki ciroya oranla azalması dikkate alınacaktır. Bu kapsamda anılan Kararla yapılacak karşılıksız destek “ciro kaybı desteği” olarak ifade edilmiştir.
CİRO KAYBI DESTEĞİ YAPILACAK İŞLETMELER
Covid-19 salgınıyla mücadele kapsamında alman tedbirlerden etkilenen ve Ticaret Bakanlığı tarafından tespit edilen yiyecek ve içecek hizmeti faaliyetlerinde bulunan katma değer vergisi mükellefiyeti olan mükelleflere/işletmelere ciro kaybı desteği ödemesi yapılacaktır.
Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanacak destek programı kapsamında yapılacak destek ödemeleri 2019 takvim yılından önce ya da 2019 yılında başladığı işine devam eden ve 27.1.2021 tarihi itibariyle faal mükellefiyeti bulunan, 2019 takvim yılındaki cirosu 3 milyon TL’yi aşmayan ve 2020 takvim yılı cirosu en az %50 oranında azalan işletmeleri kapsamaktadır.
Ciro kaybı desteği, tek seferde ödenmek üzere 2.000 TL ile 40.000 TL arasında yapılacaktır. Ödemelerde, işletmelerin 2020 takvim yılı cirolarının 2019 takvim yılı cirolarına göre azalan tutarının %3’ü esas alınacaktır. Ciro tespitinde 27.1.2021 tarihi itibariyle 2019 ve 2020 takvim yıllarındaki vergilendirme dönemlerindeki KDV beyannameleri esas alınacaktır. Düzeltme beyannameleri de dahil olmak üzere, 27.1.2021 tarihinden sonra verilecek beyannameler ciro hesaplamasında dikkate alınmayacaktır.
Daha önce 3323 sayılı Karar ile Esnaf ve Sanatkârlar ile Gerçek Kişi Tacirlere üç ay süreyle yapılması öngörülen aylık 1000 TL hibe desteği ile ciro kaybı desteğini birlikte hak eden işletmelerin hibe desteği ödemeleri ciro kaybı desteğinden mahsup edilecek, kalan tutar varsa ciro kaybı desteği olarak ödenecektir.
3323 sayılı Karar gereğince Esnaf ve Sanatkârlar ile Gerçek Kişi Tacirlere üç aylık süreyle ödenmesi öngörülen kira desteği ödemeleri ile ciro kaybı desteği ödemelerinin ilişkilendirilmeyeceği anlaşılmaktadır.
Fazla veya yersiz ödendiği tespit edilen ciro kaybı desteği ödemeleri, 6183 sayılı Kanun hükümleri uyarınca vergi daireleri tarafından tahsil edilecektir.
KARARDA EKSİKLİK VAR
Ciro kaybı desteğine ilişkin başvuru süresi ile diğer usul ve esaslar Ticaret Bakanlığı tarafından belirlenecektir.
Kararda hibe ve kira desteklerine ilişkin 3323 sayılı Kararın yayımlandığı Resmî Gazete tarihi 23.1.2020 yerine 22.1.2020 olarak yanlış yazılmıştır. Bir hukuk metninde bu tür yanlışlıkların bulunması Karar’ın özensiz hazırlandığı algısını oluşturabilecektir. Ayrıca fazla ve yersiz ödemelerin 6183 sayılı Kanun hükümleri uyarınca tahsilinde gecikme zammı uygulanıp uygulanmayacağına ilişkin bir açıklık bulunmamaktadır.
CİRO KAYBI DESTEĞİNİN VERGİ MATRAHINA EKLENMESİ GEREKİR
Devletimizin imkanları ölçüsünde yiyecek ve içecek hizmeti faaliyetlerinde bulunan mükellefler destek sağlamayı amaçlayan Ciro kaybı desteği, sosyal hukuk devleti ilkesi açısından olumlu ve yerinde bir karardır. Ancak, Ciro kaybı desteğinden gelir ve kurumlar vergisi mükellefiyeti açısından sınırlama olmaksızın, yiyecek ve içecek hizmeti faaliyetlerinde bulunan işletmeler, diğer bir ifadeyle gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, yararlanabilecektir.
Ciro kaybı desteğinden yararlanabilmek için 2019 takvim yılından önce işe başlamış olma ya da 2019 yılında başladığı işine devam etme ve 27.1.2021 tarihi itibariyle faal mükellefiyeti bulunma şartı aranmıştır.
Yiyecek ve içecek hizmeti faaliyetleri Gelir Vergisi Kanunu kapsamında ticari kazanç olarak değerlendirilmektedir. Dolayısıyla Ciro kaybı desteği, ticari kazançlar dolayısıyla vergi mükellefi olma şartına bağlanmıştır.
Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin ticari faaliyetleri dolayısıyla elde ettiği kazançlar gelir veya kurumlar vergisine tabidir. Kanunen vergilendirilmesi öngörülen gelirlerin, vergiden istisna edilmediği taktirde vergi matrahına eklenmesi gerekir. Bu kapsamda yapılacak ciro kaybı desteği de aynı hibe ve kira desteklerinde olduğu gibi, ticari kazanç kapsamında elde edilen bir gelir kabul edilip, vergi matrahına eklenmesi gerekir.
Anayasa’nın 73. Maddesi kapsamında Cumhurbaşkanı’na verilen yetkiye istinaden, Karara eklenecek “Bu Kararname kapsamında yapılacak ciro kaybı destek ödemeleri her türlü vergi resim ve harçtan muaftır” hükmüyle konu çözümlenebilecektir.