Dr. Ahmet Kavak
Yeminli Mali Müşavir
I. KONU
Makalemizin konusu; yıllık gelir vergisi beyannamesi veren gerçek kişiler tarafından beyan edilen gelirlerinden, Gelir Vergisi Kanunu’nun “Diğer indirimler” başlıklı 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendinde yer alan ve beyan edilen gelirin %10’unu aşmamak, Türkiye’de yapılan ve gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerden alınacak belgelerle tevsik edilmek koşuluyla, mükellefin kendisinin, eş ve küçük çocuklarına ilişkin olarak yapılan eğitim ve sağlık harcamalarının indiriminde aranan tevsik edici belgelerin neler olması gerektiğidir.
II. SAĞLIK HARCAMALARINI TEVSİKİNE İLİŞKİN İDARENİN VERDİĞİ ÖZELGELER
Belirtilen konuya ilişkin olarak idarenin vermiş olduğu;
a) Ankara Vergi Dairesi Bakanlığının 04.09.2014 tarih ve B.07.1.GİB.4.06.18.02-3227-8512-267 sayılı,
b) Eskişehir Vergi Dairesi Bakanlığının 21.02.2012 tarih ve 11355271-120.04[65 – 2014/6] – 6598 sayılı,
özelgelerde özetle; bu madde kapsamında yapılan eğitim ve sağlık harcamalarında alınan yazar kasa fişlerinin “tevsik edici belge” olarak kabul edilemediği belirtilerek, bu harcamalar karşılığında alınan fatura ile tevsik edilebileceği açıklamasında bulunulmuştur.
c) Gelir İdaresi Başkanlığının 23.06.2016 tarih ve B.07.1.GİB.0.03.43/4313-29/046765 sayılı,
d) Kocaeli Vergi Dairesi Başkanlığının B.07.1.GİB.4.41..15.01-GVK-2010/5-56 sayılı,
özelgelerinde özetle; mükelleflerin gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden indirim konusu yapılacak eğitim ve sağlık harcamalarının mükellefin kendisine, eşine veya küçük çocuğuna ait harcamalarını perakende satış fişi veya ödeme kaydedici (yazar kasa) fişi veya fatura ile tevsik edebilecekleri açıklanmıştır.
Yukarıda (a) ve (b) yer verilen iki özelgede eğitim ve sağlık harcamalarının tevsikinde perakende satış fişi ve yazar kasa fişlerinin tevsik edici belge olarak kabul edilemeyeceği belirtilerek tevsikin mutlaka fatura ile yapılması gerektiği, (c) ve (d) yer verilen iki özelgede ise, eğitim ve sağlık harcamalarının perakende satış fişi veya yazar kasa (ödeme kaydedici) fişi ile de tevsik edilebileceği açıklanmıştır.
Sağlık ve eğitim harcamalarının fatura ile tevsikinin zorunlu olduğu belirtilen özelgelerde, özelge talebinde bulunanların genel olarak beyanname veren mükelleflerin tüccar veya serbest meslek erbabı olmaları dikkate alınarak bu iki gelir grubunda (ticari ve serbest mesleki) kazancının tespitinde gelirden indirilen giderlerin, bu iki grup mükellefin, Vergi Usul Kanunu’nun 232 nci maddesi hükmü uyarınca fatura alma ve verme zorunluluğu oldukları dikkate alınarak, GVK’nun 89/2 nci maddesi kapsamında gelirden indirilen eğitim ve sağlık harcamalarının tevsikinde de fatura zorunluluğu olduğu ifadesine yer verilmiştir.
Hemen belirtelim ki, ticari, zirai ve serbest meslek kazançlarının tespitinde kazançtan indirilecek gider veya maliyet unsurlarının Usul Kanununun 232 nci maddesi hükmü uyarınca fatura veya serbest meslek makbuzu ile tevsiki edilmesi zorunlu olunması doğru bir yaklaşım olmakla birlikte, yıllık gelir vergisi beyannamesi veren tüccar veya serbest meslek erbabını kazancını tespiti ile hiç ilgisi olmayan ticari, zirai, mesleki kazançlarını, ücret gelirlerini veya menkul ve gayrimenkul sermaye iradı gelirleri veya diğer kazanç ve iratları için yıllık gelir vergisi beyannamesi veren her grup mükellefin beyan ettikleri gelirlerinin %10’ unu aşmamak, Türkiye’de yapılan ve gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek ve tüzel kişilerden alınan ve Vergi Usul Kanunu’nun 229, 233 ve 236 ncı maddelerinde yer verilen, fatura, perakende satış vesikası (perakende satış fişi, makinalı kasaların kayıt ruloları/yazar kasa fişi) ve serbest meslek makbuzlarından herhangi biri ile tevsik edilmesi mümkün bulunmaktadır.
Yıllık gelir vergisi beyannamesi veren herkesin beyan ettiği gelirin %10’unu aşmamak ve Türkiye’de bulunan gelir ve kurumlar vergisi mükellefi bulunan gerçek ve tüzel kişilerden alınan ve yukarıda yer verilen fatura ve fatura yerine geçen belgeler ile serbest meslek makbuzları ile tevsik edilebilen eğitim ve sağlık harcamalarını beyan edilen kazançtan indirilebileceği hususunu bir tebliğ ile duyurulmasının, vergi idareleri arasında uygulama birliğin sağlanması ve gereksiz sorunların yaratılmasının önüne geçilerek, zaman ve işgücü israfın önlenmesi bakımından da yararlı olacağı görüşündeyim.
III. SONUÇ
Yıllık gelir vergisi beyannamesi vermek zorunda bulunan;
-Ticari kazanç elde eden 1 inci ve 2 nci sınıf tüccarlar,
-Gerçek usulde vergilendirilen çiftçiler,
-Serbest meslek erbabı,
-Ücret gelirlerini beyan eden hizmet erbabı,
-Menkul sermaye iradı sahipleri,
-Gayrimenkul sermaye iradı sahipleri,
-Arizi kazançlarını ve değer artışı kazançlarını beyan edenler,
Gelir Vergisi Kanunun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendi uyarınca, beyan ettikleri gelirlerinin %10’ unu aşmamak, Türkiye’de bulunan ve gelir vergisi veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek ve tüzel kişilerden aldıkları fatura, perakende satış fişi, yazar kasa fışi veya serbest makbuzundan herhangi birisi ile tevsik edilmek koşuluyla, mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocuklarına ilişkin olarak yaptıkları eğitim ve sağlık harcamaları beyan edilen gelirden düşebilecektir.
Ancak vergi idareleri arasında bu harcamaların tevsiki ile ilgili olarak farklı görüşlerin olduğu dikkate alınarak, vergi idareleri arasında uygulama birliğinin sağlanması, oluşabilecek ihtilafların önlenerek, zaman ve işgücü israfını önüne geçilmesi bakımından, Gelir İdaresi Başkanlığınca konunun bir genel tebliği ile duyurulmasının yerinde olacağı görüşündeyim.