Nejat ÇOĞAL / Ticaret Başmüfettişi
3429 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile onaylanan Türkiye Cumhuriyeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Arasında Tercihli Ticaret Anlaşması uyarınca, Azerbaycan Cumhuriyeti menşeli hayvansal ve bitkisel gıda ürünlerinden müteşekkil bazı ürünlerin ithalatında tarife kontenjanı açılmıştır. Bahse konu TTA uyarınca yayınlanan, 3583 sayılı Karar kapsamında, Ticaret Bakanlığınca, Azerbaycan Cumhuriyeti menşeli bazı ürünlerin ithalatında uygulanacak tarife kontenjanlarının tahsisat yöntemi ile başvuru, kullanım usul ve esasları hakkında bir Tebliğ yayınlanmıştır. Buna göre,
14/4/2010 tarihli ve 2010/339 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan İthalatta Kota ve Tarife Kontenjanı İdaresi Hakkında Karar çerçevesinde, aşağıdaki tabloda gümrük tarife istatistik pozisyonları (G.T.İ.P.) belirtilen Azerbaycan Cumhuriyeti menşeli ürünler için karşılarında gösterilen miktarlarda tarife kontenjanı açılmıştır.
| G.T.İ.P. | Tarife Kontenjanı Miktarı |
| 0406.90.99.00.11 | 100 ton |
| 0406.90.99.00.12 | |
| 0406.90.99.00.19 | |
| 0806.10.10 | 3.500 ton |
| 0808.10.80 | 3.000 ton |
| 0809.40 | 3.000 ton |
| 0810.70 | 30.000 ton |
| 0902.30 | 300 ton |
| 1512.19.90 | 5.000 ton |
| 1516.20.98 | 2.500 ton |
| 1701.99.10 | 5.000 ton |
| 1806.90.19 | 1.250 ton |
| 2001.10 | 500 ton |
| 2002.90.99 | 750 ton |
| 2007.99.97.00.13 | 3.000 ton |
| 2007.99.97.00.14 | |
| 2007.99.97.00.15 | |
| 2007.99.97.00.16 | |
| 2007.99.97.00.17 | |
| 2007.99.97.00.18 | |
| 2009.79.19 | 2.000 ton |
| 2204.21.96 |
Karar’a göre, yukarıdaki tabloda yer alan tarife kontenjanları çerçevesinde yapılacak ithalatta gümrük vergisi ile varsa ek mali yükümlülükler (toplu konut fonu vb.) 0 (sıfır) olarak uygulanacaktır. Bunun dışında yapılacak ithalatta ise yürürlükteki İthalat Rejimi Kararı çerçevesinde söz konusu eşya için tespit edilen gümrük vergisi ile varsa ek mali yükümlülükler (toplu konut fonu vb.) uygulanması öngörülmüştür.
Karar çerçevesinde tespit edilen tarife kontenjanlarının dağıtım yöntemi ile başvuru ve kullanım usul ve esaslarının, Ticaret Bakanlığınca yayımlanacak tebliğlerle belirlenmesi hüküm altına alınmıştır. Ticaret Bakanlığı’nın 02.03.2021 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Tebliği ile tarife kontenjanlarının tahsisat yöntemi ile başvuru, kullanım usul ve esasları belirlenmiştir.
Tahsisat yöntemi
Bahis konusu eşyalara ilişkin tarife kontenjanı tahsisat yöntemi, Ticaret Bakanlığınca belirlenmiştir. Buna göre tarife kontenjanı dağıtımı;
- a) Talep Toplama Yöntemi (TTY) ve
- b) Beyanname Sırasına Göre Tahsis Yöntemi (BSGTY) ile yapılacaktır.
Tahsisat dönemi
Kontenjan dönemi olarak takvim yılı esas alınmıştır. Buna göre, yukarıdaki tabloda yer alan tarife kontenjanı miktarları bir takvim yılında dağıtılacak olan miktarları göstermekte olup, her takvim yılında yeniden dağıtılacaktır.
Tahsisat önceliği bulunan kurum ve kuruluşlar
Yukarıdaki tabloda yer alan eşyalara ilişkin “Tahsisat Önceliği Bulunan Kurum ve Kuruluşlar” şunlardır;
a) Et ve Süt Kurumu Genel Müdürlüğü,
b) Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü,
c) Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifleri Birlikleri,
ç) Türkiye Şeker Fabrikaları Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü,
d) Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri.
Tarife kontenjanı tahsisatı yapılacak firmalar
Yukarıdaki tabloda yer alan eşyalarla ilgili tarife kontenjanı;
a) Üretim performansı olan sanayicilere,
b) Tüketim performansı olan sanayicilere,
c) Geleneksel ithalatçılara,
tahsis edilecektir.
Bu Tebliğde belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde talep toplama yöntemine göre tarife kontenjanı tahsisatı yapılan firma adına Bakanlıkça elektronik olarak ithal lisansı düzenlenmektedir. İthal lisansları, üzerinde belirtilen süre sonuna kadar geçerli olup, bu sürenin uzatılması mümkün bulunmamaktadır.
TTY’ye göre dağıtılan tarife kontenjanları kapsamında yapılacak ithalatta Ticaret Bakanlığınca düzenlenen ithal lisansı gümrük beyannamesinin tescilinde ilgili gümrük idaresince aranmaktadır. Tebliğ kapsamında ithal edilecek eşyaya ilişkin gümrük beyannamesinin, ithal lisansının geçerlilik süresi içerisinde tescil edilmiş olması gerekmektedir.
Diğer taraftan, Tebliğ kapsamında düzenlenen ithal lisansıyla yapılacak ithalatta sadece ithal lisansında kayıtlı miktar kadar ithalat için indirimli gümrük vergisi ve/veya ek mali yükümlülükler (toplu konut fonu ve benzeri) uygulanmak üzere ithalat yapılabilmektedir. İthal lisansı kapsamındaki ithalatın doğrudan ithal lisansı sahibi firma tarafından yapılması zorunludur. İthal lisansı üçüncü kişilere devredilemez. Ayrıca, yapılan bildirimde yer alan belge numarası ve belge tarihi yükümlü tarafından beyannamenin 44 nolu kutusunda “Belge Referans No” ve “Belge Tarihi” alanlarında beyan edilmelidir.
Nihayet, Tebliğ ile belirlenen hususlara aykırı davranıldığının tespiti halinde, yapılan tarife kontenjanı tahsisatı iptal edilmekte ve kendilerine iptal işleminden itibaren 5 yıl süreyle bu Tebliğ çerçevesinde tarife kontenjanı tahsis edilmemektedir.
Ticaret Bakanlığı’nın 02.03.2021 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Tebliği’nde ayrıntıları belirlenmiş bulunan tarife kontenjanı uygulamasının, Türkiye ve Kardeş Ülke Azerbaycan ekonomilerine yararlı olması dileklerimizle…